Meerdere definities van dyslexie - en die van ons
Het is eigenlijk best bijzonder dat zoiets wezenlijks als dyslexie geen eenduidige definitie kent. Toch is dit de praktijk. De reden is dat experts het gewoonweg niet eens zijn over het antwoord op de vraag 'wat is dyslexie'. Wie dan die experts zijn en waarom zij de experts zijn, daarover kun je ook twisten. Dat gaan we hier niet doen. Op deze pagina nemen we je mee in een aantal definities van dyslexie die anno 2025 in gebruik zijn. We geven ook onze eigen visie op wat dyslexie is. Het meeste is in het Engels, omdat we de visie van twee internationale dyslexie-organisaties weergeven. En ons commentaar op een van beide dyslexie-definities. Maar daar weet jouw vertaal-app vast wel raad mee.
De officiële Nederlandse definitie van dyslexie
In Nederland werken we met een definitie die in 2016 door de Stichting Dyslexie Nederland (SDN) is opgesteld. Op de website van het NKD staat een iets leesbaardere versie van deze definitie. Wij hebben hem hieronder kort samengevat.
Dyslexie volgens de SDN en het NKD
Dyslexie is een specifieke leerstoornis die gekenmerkt wordt door ernstige en hardnekkige problemen met het accuraat en/of vlot lezen en spellen van woorden. Deze problemen:
- zijn disproportioneel ten opzichte van de leeftijd en het onderwijsaanbod,
- kunnen niet volledig verklaard worden door didactische verwaarlozing, intellectuele beperkingen, zintuiglijke problemen of omgevingsfactoren,
- en hebben een neurobiologische basis
Het gaat om woordniveau (dus technisch lezen en geen tekstbegrip, hardnekkig en ernstig wanneer bij de laagste 10 procent)
'Wat is dyslexie' volgens de EDA
De EDA is de European Dyslexie Association. Het is een koepelorganisatie van nationale en regionale Europese dyslexieverenigingen, professionals en onderzoekers. Impuls & Woortblind is ook lid van de EDA. De belangrijkste doelen van EDA zijn: het informeren van mensen, politici, beleidsmakers en andere relevante partijen in Europa over de noodzaak om mensen met dyslexie op een positieve manier te ondersteunen.
De definitie volgens de EDA
"The term dyslexia is mainly used to describe a severe difficulty with the acquisition of reading, spelling and writing skills. During the last ten years of intensive research three different disorders have been distinguished: a reading disorder, a spelling disorder and a combined reading and spelling disorder. The word dyslexia is frequently used as a synonym for this combined disorder. Dyslexia is of neurobiological origin and is caused by both genetic and environmental factors. The most accepted theory is that dyslexia is caused by a deficit in phonological processing.
Phonological processing comprises phonological awareness, verbal memory and rapid naming and sequencing, which are skills needed to decode written language automatically." (bron: What is dyslexia – European Dyslexia Association)
Dyslexie volgens de IDA
Dan is er ook nog de International Dyslexia Association (IDA), gevestigd in de VS. Deze organisatie heeft eenzelfde opzet en doel als de EDA. Leden zijn een mix van (organisaties van) ervaringsdeskundigen en mensen die professioneel bezig zijn met dyslexie. Zij formuleerden in 2025 een nieuwe visie.
Definitie 2025 van de IDA
"Dyslexia is a specific learning disability characterized by difficulties in word reading—affecting accuracy, speed, or both—and/or spelling, that can vary depending on the written language system. These difficulties reflect performance at the low end of a continuum of literacy skill and occur despite evidence-aligned instruction that is effective for the individual’s peers. The cause and development of dyslexia involve the interplay of multiple biological and environmental influences. Phonological and/or morphological difficulties are common but not always present. Among the secondary consequences are limitations in language development and academic progress as well as challenges to psychological well-being and vocational opportunities. Although identification and targeted instruction are important at any age, language and literacy support before and during the early years of education can be particularly effective."
Dit is de korte versie. De lange versie van deze nieuwe definitie staat in deze PDF. Bijzonder is dat de IDA deze nieuwe definitie heeft opengesteld voor commentaar. Tot 2 september 2025 mocht iedereen commentaar geven.
Onze visie op dyslexie
De nieuwe definitie van de IDA en de commentaarronde was voor ons reden om onze visie op dyslexie ook eens 'op papier' te zetten. Hieronder lees je (daarom) onze visie op dyslexie in het Engels, inhakend op de nieuwe definitie van de IDA.
As Impuls & Woortblind, we value the revised IDA definition for its multifactorial approach, international perspective, acknowledgement of comorbidity, and emphasis on early identification and intervention. These elements reflect a solid scientific foundation and improve upon previous, narrower definitions.
At the same time, from our Dutch perspective, we see opportunities to make the definition more inclusive and aligned with modern understandings of learning differences:
- Neurodiversity and strengths
- The definition remains largely problem-focused. Including strengths and potential, such as creative thinking, visual-spatial skills, and innovative problem-solving, would provide a more balanced and empowering view.
- Explicit reference to neurodiversity would position dyslexia as a natural variation in learning, reducing stigma and promoting broader societal acceptance.
- Comorbidity: ADHD and autism
- While comorbid conditions are mentioned, the link to ADHD and autism is superficial. Highlighting the genetic and neurobiological overlap would strengthen the scientific basis and support integrated diagnostic and intervention approaches.
By integrating these aspects, the IDA definition could move beyond a purely deficit-focused model to a more inclusive, nuanced, and socially relevant definition. We recommend that future revisions reflect these insights, ensuring that the definition is both scientifically robust and aligned with contemporary views on learning and developmental diversity.
Van stoornisdenken naar een vorm van neurodiversiteit
Zoals je ziet is onze visie op dyslexie veel breder dan bovengenoemde definities. Zien we bij zowel de EDA als de IDA een voorzichtige beweging richting deze bredere visie, 'onze' SDN blijft hier nog hopeloos in achter.
Dyslexie is volgens ons geen stoornis, maar een vorm van neurodiversiteit (of neurodivergentie), die in onze geletterde samenleving problemen met lezen en/of schrijven geeft. Maar die ook samengaat met bepaalde sterke kanten. Het is wat ons betreft hoog tijd dat de SDN de Nederlandse definitie uit 2016 ook aanpast aan de nieuwe inzichten. Wij denken graag mee.
Lees ook dit artikel over wat dyslexie is. Daarin komt ons bestuurslid Karin Jahromi aan het woord. Het is tegelijk een mooi voorbeeld van de verschillende visies die er - ook in ons land - over dyslexie bestaan.
